afb. J.G. van Ravenswaay

Bastion Oliemolen

bouwjaar: 1614-1615
locatie: Oliemolenbrug

Bastion Oliemolen, dat in de jaren 1614/1615 werd aangelegd op last van Van Grobbendonck, de militaire gouverneur van de stad. Links op deze aquarel van J.G van Ravenswaay (1789-1869) de huizen langs de Brede Haven. Rechts de stadwal, oorspronkelijk Aert Tambourswal genoemd. Nu spreken we van de Oliemolensingel, naar de oliemolen die hier vroeger heeft gestaan.
Bron: Ach Lieve tijd. 800 jaar Den Bosch en de Bosschenaren 12 (1983) 279
~
Het is niet zo verwonderlijk dat Van Grobbendonk, toen hij eenmaal besloten had tot bastionering van de wallen, daarmee een begin maakte op deze bijzonder kwetsbare noorderlijke hoek van de oude stad. Het eerste bastion werd aangelegd in 1614. Oorspronkelijk droeg het de naam van de gouverneur, maar in 1629 heette het bastion Oliemolen, naar de molen die hij er op had laten zetten. Van dit bastion rest ons niets meer dan, in het Singeltalud, de aanzet van de korte zuidelijke flank. De Oliemolenbrug loopt over de aslijn van dit vroegere bastion, dat geheel vergraven is voor de verlenging van de Singel. Dit bastion werd ook wel Bolwerk bij de Boom genoemd naar de havenbeveliging de Boompoort.
Bron: Een 'militaire' wandeling door 's-Hertogenbosch
~~~
Naast de draaibrug, die eveneens gerestaureerd is en weer draaibaar is, vinden we de oude aanzet van dit bastion dat in 1614 is gebouwd en dezelfde vorm had als de andere bastions. Het heette oorspronkelijk bastion Grobbendonck, nar de vestingcommandant in die tijd. Na 1629 veranderde de naam in Oliemolen bastion omdat hier al een oliemolen dtond. Ook op de andere bastions stonden windmolens, daar stonden zij gunstig op de wind. Dit alles is helaas verdwenen toen men de Dommel heeft rechtgetrokken.
Bron: Vestingwandelingen
Benaming
Jaar
Naam
Bron
1614
Bastion Grobbendonck
1629
Bastion Oliemolen
's-Hertogenbosch stad in het hertogdom Brabant ca 1185-1629, blz 568
1645
Bolwerck by den Boom
Sylva Ducis Gallis Bois le Duc German sHartogen Bos (ca 1645)
I. Covens en C. Mortier
1740
Nieuwe Oliemolen Bolwerk
Grondtekening der Stad 's-Hertogenbosch (ca 1740)
Tegenwoordige Staat, uitgegeven door I. Tirion, 1740
1795
Bastion Olijmolen
Plan der Stad Forten en Situatie van 's-Hertogenbosch 1795
1866
Bastion Oliemolen
Provincie Noord Brabant. Gemeente 's-Hertogenbosch (No. 2 Stad)
Kuyper, Gemeente-atlas (ca 1866)
Verdwenen stadsbeelden

Soms won 'het groen' het in de Bossche binnenstad

door Henny Molhuysen

Brabants Dagblad dinsdag 7 juli 1998
Artikelen
1977

Redactie

Bastion Oliemolen
Bouwbedrijf Van Eijkelenburg Architectengroep Sigmond ('s-Hertogenbosch 1977)
 
1995

Peter J.C. Verhagen

Restauratie Bastion Oliemolen. Inleiding
KringNieuws 3 (1995) 12-13
 
1995

Redactie

Restauratie bastion Oliemolen
Gemeente 's-Hertogenbosch, Stadsbedrijven, Ingenieursbureau Openbare Werken 1995
 
1995

Piet Vervoort

Restauratie Bastion Oliemolen
Reflex 6 (1995) 22
 
1998

Henny Molhuysen

Verdwenen stadsbeelden : Soms won 'het groen' het in de Bossche binnenstad
Brabants dagblad dinsdag 7 juli 1998 (foto)
 
Literatuur en bronnenpublicaties

C.J. Gudde, 's-Hertogenbosch geschiedenis van vesting en forten (1974) 108, 112, 142, 143, 205, 207, 208, 209, 229

Henk Henkes, Van den Raethuys tot Stadhuis (2016) 50

Aart Vos, 's-Hertogenbosch : De geschiedenis van een Brabantse stad 1629-1990 (1997) 71, 174

n: vermelding in een voetnoot